İşte Erman Toroğlu’nun Fotomaç Gazetesi’nde, Merkez Hakem Konseyi (MHK) Eski Lideri Yusuf Namoğlu’yla yaptığı o röportaj:
Biz insanları yaptıkları vazifelerle hatırlıyoruz. Yahut beşerler o misyonla öne çıkıyorlar. Yusuf Namoğlu… Mesleği inşaat mühendisi. İki devir İstanbul Milletvekilliği, bir devir de Beşiktaş İlçe Belediye Başkanlığı yaptı. Futbol topluluğunda da 12 yılı FIFA olmak üzere 22 yıl hakemlik, 10 yıl UEFA gözlemciliği, 10 yıl UEFA maç delegeliği ve UEFA Hakem Konvansiyonu İdare Heyeti Üyeliği misyonlarını yürüttü. Bu arkadaşımız Türkiye’de üç periyot TFF Merkez Hakem Şurası Başkanlığı yaptı. En uzunu da son yaptığı başkanlık devriydi. Bakınız, hakemleri daima eleştiriyoruz. Yusuf, konuşmayı pek sevmez. Kalp kırmayı da sevmez. Biraz da serde politikacılık vardır natürel. Lakin açtım telefonu, dedim ki “Yahu Yusuf, şu son MHK periyodunda bir de VAR çıktı, bu süreçte neler oldu senden öğreneyim” dedim. “Hay hay” dedi ve ben sordukça o yanıt verdi… Birinci sorum “Neden istifa ettin?” diye oldu Yusuf Namoğlu’na…
‘İMKAN SAĞLAMADILAR’
Başladı anlatmaya; “TFF idare şurasında olan kimileri ve Futbol Federasyonu’nda çalışan kimi profesyoneller başarılı olmamam için çok çabaladılar. Taleplerimin bir birçoklarını yerine getirmediler. Mesela Türkiye’yi 7 bölgeye bölüp, scout takımları kurup, kaliteli genç isimleri çıkarmak istedim. Yani hakem yetiştirme konusunda çok aşağılardan başlayarak, esaslı değişiklikler yapmak istedim. Türkiye’nin dört bir yanını kapsayan bir scout takımı kuracaktık. Ancak bize maddi imkan sağlamadılar. Kaynak yok dediler” diye karşılık verdi.
‘BAZI MAÇLAR SORULUR’
“Peki hakem atamalarına karışmak isteyenler oldu mu?” diye sordum, “Evet” dedi ve devam etti: “Benden önce hakem tayinlerine karışmışlar. Benim dönemimde de karışmak istediler. Sonunda kendimce tedbirler aldım tabi. Türkiye Futbol Federasyonu’nun bilgisayarlarını kullanmadım mesela, kendi bilgisayarımı kullandım. Şahsi telefonumu kullandım. Hatta o denli anlar geldi ki bakkal defteri üzere atamaları kalemle deftere yazdım. Çok sonlandılar. Hakem tayinlerini MHK İcra Şurası yapar. Diğer kimse bunları bilmemeli ve bilemez” dedi.
‘GELİŞİM GÖSTERDİK’
Yusuf Namoğlu’na akabinde şu soruyu sordum, “Görev sürende neler yaptınız? Ne üzere değişimler oldu?” Yanıtı çabucak verdi tabi. “Profesyonel hakem ve yardımcı hakemlik sistemini getirdik. Wyscout uygulamasını devreye soktuk. Kulüplerin, futbolcuların, teknik adamların maçlarda kullandığı sistem bu. Performans tahlili yapıyor. Bunu hakemlere de uygulamaya başladık. Dönem öncesinde hakemlere de futbolcular üzere 15 gün kamp uygulaması getirdik. Hakem kurslarını 2 günden 9 güne çıkardık. Hakemliğin gelişimi için her türlü imkanı sağladık. 6 ayda terfi imkanı getirdik. Gerçekten Halil Umut Meler, Ali Şansalan, Zorbay Küçük, Atila Karaoğlan, Arda Kardeşler, Bahattin Şimşek üzere hakemleri çıkardık. Halil Umut Meler’i mesela, 1.5 yılda FIFA yaptık.
‘FIFA TAKIMI ŞİŞİK Mİ?’
Yeni hakemler ve FIFA konusu konuşulunca aklıma geldi sordum, “”FIFA hakemlerinin takımı şişik mi? O listede hak etmeyenler var mı?” dedim ve kelamı Yusuf Namoğlu’na bıraktım, “Erman hocam Cüneyt Çakır en üstte biliyorsun. Seçkin hakemler ortasında. Birinci kategoride Ali Palabıyık ve Halis Özkahya var. UEFA, Ali Palabıyık’a düzgün maçlar veriyor lakin Halis için tıpkı şeyi söyleyemem. Halil Umut Meler ikinci kademede. Güzel maçlara atanıyor. Vakitle daha üstlere çıkacak üzere görünüyor. UEFA onu tutuyor. Hüseyin Göçek ile Mete Kalkavan’a ise yeterli maçlar verilmiyor” diyerek açıkladı FIFA hakemleri konusunu.
TURKISH VAR GELİYOR
“VAR’ı biz kurduk fakat birden fazla şeyine karışamadık. Raporlar bize değil, federasyondaki bir kümeye gitti. Teknik grup bile kümeye bağlıydı. O küme ve kimi yancı yorumcuları “Turkish VAR” diye sistemi eleştirdi”
Yusuf Namoğlu ile konuşurken geldik VAR olayına… Bu iş çıktığından beri herkes bir şey söylüyor, “VAR futbolun tabiatına aykırı” diyen de var, “VAR adaleti sağlıyor” diyen de… Mevzuyu işin başındaki, kuruluş etabındaki beşere soralım dedik. “VAR sistemini kurarken 1.5 yıl eğitim verdik. UEFA bile geldi inceledi ve hakemlere VAR eğitimlerini bizim kurduğumuz merkezde verdi” diyen Yusuf Namoğlu, kamuoyunun pek bilmediği külfetlerini da işte tam bu noktada anlatmaya başladı. “VAR’I biz kurduk lakin VAR’ın hiçbir şeyine karışamadık” diyen MHK eski lideri Yusuf Namoğlu, adeta içini döktü bize: “Bak Erman Hocam kolay bir örnek vereyim. Maçlar bitiyor, lakin VAR’La ilgili bize rastgele bir rapor gelmiyor. Oyun ne kadar durdu, hangi durumda ne kadar inceleme yapıldı? Bu soruların karşılığını içeren raporlar bize gelmiyordu. Federasyon içinde bir küme vardı. Raporlar işte o kümeye gidiyordu” dedi. Yusuf Namoğlu’nun ‘o grup’ dediğini ben tabi ki biliyordum. Beşiktaşlı eski yönetici Cengiz Zülfikaroğlu ve ona bağlı çalışan Aybars Canbay’dan bahsediyordu.
‘DAVUL BİZDE TOKMAK…’
Yusuf Namoğlu motamot şunları söylüyordu; “Erman hocam. Tabiri caizse; davulu bizim boynumuza astılar, tokmağı onların eline verdiler. Yani davula tokmağı vuran onlardı. VAR, büsbütün iki başlı bir sisteme dönüştü. Ben eğitimler sırasında hakemlere “Yüzde 70, yüzde 80 bile ihtimal dahilinde olursa, durumu izlemesi için hakemi çağırın. Hakem de baksın ona nazaran karar versin” diyordum. Sonuçta VAR’ın başındaki de hakem, alandaki de hakem. Hatta ekran başındaki VAR hakemi, alandaki adrenalini yükselmiş, nefes nefese kalmış, gözüne ter düşmüş hakemden daha gerçek kararlar verebilir dedik. Değerli olan hakikat kararı vermek, VAR hakemi niçin çağırıp alandaki hakemle konuşmasın. Ekrandan izleyip, “Kırmızılı oyuncunun ayağı, beyazlı oyuncunun baldırına geliyor diye niçin ikaz etmesin?” dedim. Ancak bu Futbol Federasyonu’nda çalışan o küme daima devredeydi. O dediğim gruptakilerin, yazılı ve görsel basındaki kimi yorumcularla birlikte hareket ettiğini de gördüm. Ortaya şöyle bir cümle attılar, “Bizde uygulanan VAR, Turkish VAR. Dünyada bu türlü uygulama olmaz. Oyunun ruhuna aykırı” falan dediler. Ancak bunu o vakit söyleyenler, önümüzdeki dönem ligler başlayınca utanacaklar. Zira, IFAB (Uluslararası Futbol Birliği Kurulu) benim ısrarla söylediğim olayı hayata geçirecek. Yani konumda kuşku varsa VAR’daki hakem, alandaki hakemi çağıracak ve onunla konuşacak. Yani dünya da bizim Turkish VAR’a dönecek! O denli dedikodular çıkarttılar ki neymiş efendim, Avrupa’da VAR’a az gidiliyormuş, Türkiye’de fazla gidiliyormuş. Yahu kardeşim Türkiye’de ya da Avrupa’da olay doğruyu bulmak değil mi? Haksız puanların önüne geçmek değil mi? Düşünün hem karşıdan, hem geriden vurulduk.”
HAKEMLERLE OYNADILAR!
“Bütün bunların yanında birtakım maçlarda da sorun çıkınca -ki bu sıkıntıların çıkması hakemlerin başının karıştırılmasından olmuştur- ortalık karıştı. Mesela İstanbul’da oynanan Galatasaray- Konyaspor maçı…. Hakem Hüseyin Göçek ısrarla ‘penaltı’ diyor. Duruma yakın olan yardımcı hakemin ikazına karşın VAR’da vazifeli olan Halis Özkahya hiç olaya karışmıyor. Halbuki çağırsa ve dese ki Hüseyin’e, “Kardeşim durum çok pak. Bak izle, konum bu” dese kararı da Hüseyin’e bıraksa iş çözülecek. Olay büyüdü, açıklama yapma zaruriliği hissettik. Sonra ne oldu;. Çarşı karşıtı… Fenerbahçe, Beşiktaş ve Başakşehir liderleri ile bir iki kulüp daha Kulüpler Birliği ismine bildiri yayınladılar. Ortalık ikiye bölündü.
‘BEN İSTEDİM DEMELİYDİ’
Mesela, Fenerbahçe- Kasımpaşa maçı… Hakem Yaşar Kemal Uğurlu… Penaltı atışından sonra oyunu Fenerbahçe lehine endirekt hür vuruşla başlatıyor. Fırat Aydınus VwAR’da… Hakemi çağırsa, iki ekip oyuncularının da penaltı atışında ceza alanı ihlalini gösterse penaltı tekrar edilecekti. Yapmıyor. Galatasaray-Trabzonspor maçı… Hakem Ümit Öztürk, VAR’da Bülent Yıldırım var. Hakemi davet ediyor ancak Galatasaraylı oyuncunun havada Trabzonlu oyuncunun ayağına bastığını söylemiyor. Söylese sorun çıkmayacak. Daha bunun üzere öteki maçlar da var. Lakin dedim ya biz bir şey söylüyoruz ancak Federasyon’un içindeki o küme ve kimi basın mensupları işimizi baltaladılar.
TEKNİK TAKIMIN ÖNEMİ
Şunu sordum Yusuf’a… Biz ‘Takım Oyunu’ program grubu olarak VAR sistemini gelip yerinde inceledik. Orada benim bir şey dikkatimi çekti. VAR ve AVAR var…. Bunlar hakem fakat burada teknik grup olarak çalışanlar da var. Bu teknik elemanlar maçlarda en az hakemler kadar etkililer. Bu mevzuda ne diyorsun?” diye sordum. Dedi ki, “Maalesef oradan da sorunlarımız çok oldu. Zira bu takımlar bize bağlı değil, az evvel söylediğim federasyondaki o kümeye bağlı çalışıyorlardı. Yani VAR olayında büsbütün iki başlılık vardı.” “Teknik takımda çalışanların bir ekibi tutmaları doğaldır, pekala bunların içinde fanatikler var mıydı? diye sordum, “Var” dedi, “Kimler var fanatik olarak” dediğimde de, “Fenerbahçe TV’den gelen vazifeliler vardı” diye karşılık verdi. Şaşırdım… Bir kulüp televizyonundan gelen biri VAR sisteminin teknik kısmında çalışıyordu.
SÖRLOTH’UN KIRMIZISI
Bu teknik takım konusu açılınca aklıma Trabzonspor-Gençlerbirliği maçı ve Sörloth’un gördüğü kırmızı kart durumu geldi. Gençlerbirliği oyuncusunun attığı iki tane tekmeyi süratli sinema üzere gösterip, Sörhoth’un itmesini tekraren hakemin gözünün önüne sokup oyuncuyu attıran da bu teknik grupta çalışan vatandaşlardı! “Hocam abartma. Ne olacak teknik eleman” diyebilirsiniz. Teknik grup ne kadar mı tesirli? Futbolcunun topa dokunduğu anı bir salise öne yahut geriye alsan ofsayt olur yahut olmaz. Düşünebiliyor musunuz? Teknik grup hakemden daha etikili VAR olaylarında. Yani Yusuf Namoğlu’nu haklı çıkarıyorlardı. Yani bu teknik takım ve bağlı olduğu federasyondaki o küme, komiteyi aslanların önüne atıyorlardı.
AKRABA HAKEMLERİ SORDUM
Sezon içinde daima konuşurum, söylerim “Akraba hakemler var” derim. Topluluktaki dede-baba-oğul-amca-yeğen alakalarını eleştiririm. Yeri gelmişken sordum Yusuf Namoğlu’na… “Akraba hakem işleri ne durumda?” dedim. “Bunlar için çalışma yapıyorduk fakat ömrümüz vefa etmedi” dedi ve devam etti; “Erman hocam, akraba hakem olabilir. Ancak kaliteli olursa. Yoksa önüne geleni akrabadan hakem yaparsan sonuç bu türlü olur” dedi. “Mesela bunun bir misalini vereyim” dedi ve hakem aleminden farklı bir anektodu da paylaştı. Yaşanan gerçek bir olayı anlattı, “MHK lideriyken komitede olan Kadir Tozlu’nun oğlu Uğurcan ile Zorbay Küçük birebir kademedeydi. İkisinden biri üst kademeye çıkacaktı. Kadir, beni aradı “Yusuf Ağabey ben komitedeyim. Bu işin dedikodusu çok olur. Hem Zorbay benim oğlana nazaran daha güzel. Üst kademeye o çıksın” dedi. O sene Zorbay çıktı. Tahminen de seneye Kadir’in oğlu çıkacaktı. Sonra ne oldu? Kadir’in oğlu “Baba sana ziyan veririm” diye hakemliği bıraktı” dedi. Zekeriya Alp geldi aklıma, sordum… Sen hakemdin MHK’nın başına üç defa geçtin. Artık de MHK’nın başında futboldan gelen bir diğer isim Zekeriya Alp var. Onunla konuşur musun, hakemliğin gelişimi için görüşmeler, toplantılar yapmanız yeterli olmaz mı?” diye sordum. “Zekeriya düzgün arkadaşımdır. Severim” dedi Yusuf, “Ne vakit isterse oturur konuşuruz, her şeyi onunla paylaşmaya hazırım” diye ekledi. Yani mevcut MHK’ya her türlü fikir ve fikir takviyesini vermeye hazır olduğunu iletti.
.
